Mỗi năm, vào ngày rằm tháng 2 theo lịch Phật, cư dân của xã An Hiệp (Châu Thành, Sóc Trăng) tổ chức “Cúng Dừa” hay còn gọi là hội Thác Côn tại chùa Mahasal Thatmon. Đây là điểm đến duy nhất tại Sóc Trăng mà tổ chức lễ hội Cúng Dừa.
Lễ Cúng Dừa bắt nguồn từ một sự tích: xưa kia, xã An Trạch thuộc huyện Mỹ Tú (nay là An Hiệp, Châu Thành) có một cái đồi giống như chiếc cồng, mỗi khi ai bước chân lên đều nghe thấy âm thanh giống như tiếng kim loại vang. Tuy nhiên, hiện tượng này dần dần giảm đi và đã không còn xảy ra nữa. Bà con người Khmer tin rằng đó là một điều linh thiêng, vì vậy họ đã xây dựng miếu để thờ cúng. Trong tiếng Khmer, “thác côn” có nghĩa là “đạp cồng”, kết hợp với sự tích tiếng cồng vang lên từ lòng đất theo bước chân người.
Lễ hội Thác Côn cùng với lễ hội cầu an là những dịp để bà con cầu mong trúng mùa và công việc sản xuất được suôn sẻ. Những lễ vật dùng trong lễ hội này thường là hoa trái, thể hiện sự tôn kính và lòng thành kính của người dân. Trong số đó, chiếc bình bông được làm bằng vạt miệng trái dừa, loại trái cây có nước ngọt và trong lành, mang đậm tính tín ngưỡng.
Theo quan niệm của một số người, lễ cúng dừa được tổ chức để cầu nguyện cho sự ngọt ngào trong cuộc sống, thuận lợi trong công việc và làm ăn, cũng như hiếu thảo của con cháu. Ngoài dừa, trong lễ cúng này, người ta còn dùng trầu cau, bông sen, nhang đèn… Đây là những vật phẩm truyền thống của người dân Khmer Nam Bộ được gọi là Slathođôl, tượng trưng cho sự trong sạch và thiêng liêng.
Mỗi gia đình sẽ mang theo lễ vật dâng cúng tùy theo lời nguyện của mình. Thông thường, mỗi gia đình sẽ mang đến 1 hoặc 2 cặp dừa để dâng cúng, tuy nhiên cũng có những gia đình mang đến 7 – 8 cặp dừa với nhiều màu sắc khác nhau. Hầu hết các loại lễ vật dâng cúng đều có năm thứ, tượng trưng cho năm vị Bồ Tát.
Ở hai bên cổng vào chùa, có nhiều gian hàng bày bán các sản phẩm như nhang đèn, bông sen, đặc biệt là bình bông dừa. Một cặp bình bông dừa được bán với giá 20.000 đồng và thu hút sự quan tâm mua sắm của nhiều khách.
Đêm hội Thác Côn là những đêm rực rỡ sắc màu, khi các thanh niên và cô gái của ba dân tộc Việt, Khmer và Hoa cùng nhau quây quần, kết bạn và thỏa sức vui chơi trong không khí nô nức của đêm trăng rằm.
Hai bên con đường dẫn vào chùa Mahasal Thatmon tấp nập với hàng quán và các điểm giữ xe để phục vụ khách tham dự lễ hội. Đằng sau khuôn viên chùa, có một sân khấu dành cho đoàn nghệ thuật dân gian Khmer biểu diễn màn “dù kê”, hút thu hút sự chú ý của khách tham dự. Bên cạnh đó, có rất nhiều gian hàng trò chơi để giải trí cho các nam nữ và các em nhỏ. Trong khuôn viên chùa, các tăng đoàn địa phương được mời đến tụng kinh và cầu an cho bá tánh. Mọi hoạt động diễn ra trong không khí vừa trang nghiêm vừa nhộn nhịp, kéo dài suốt đêm – tạo nên một không gian “đêm trắng” đầy thiêng liêng và đồng thời cũng rất trần tục.
Theo ông Danh Pung, thủ quỹ của chùa Mahasal Thatmon, Lễ Cúng Dừa là một sự kiện thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách từ các tỉnh lân cận, đặc biệt là khách đến từ Kiên Giang. Điều đặc biệt hơn, lễ hội này còn thu hút được rất nhiều du khách từ Campuchia đến viếng cúng.
Lễ Cúng Dừa diễn ra vào các ngày 15, 16 và 17 tháng 3 âm lịch hàng năm. Sau khi lễ hội kết thúc, các bình bông dừa được xếp chồng lên nhau trong sân chùa Thác Côn, đánh dấu một nghi lễ cuối cùng với sự tham gia của cả bà con trong xã An Hiệp, mang đậm phong tục nông nghiệp. Ban quản trị chùa sẽ thu gom các giống ngũ cốc đã đặt trên bệ thờ và lấy một số tro nhang từ các lư hương để đặt vào chiếc mâm bạc. Người đem chiếc mâm đi trước, phụ nữ sau đó đi ra đồng cúng đất đai và ruộng vườn, cầu mong cho mùa màng bội thu, no ấm với mưa thuận gió hòa. Sau đó, họ sẽ rắc hạt giống, tro và chân nhang lên cánh đồng, đánh dấu cho một vụ mùa mới.
