Mỗi lần ghé thăm xứ Bảy Núi – An Giang, du khách đừng bỏ qua cơ hội thưởng thức những món ngon từ trái Thốt Nốt. Loại trái cây mang hương vị đậm nét vùng núi non Thất Sơn mà không nơi nào có được.
Vùng đất này có liên hệ giao thoa với Campuchia, vậy từ đó có một sự pha trộn về mọi mặt. Bạn có thể dễ dàng gặp những chùa Campuchia (chùa Miên tông Nam tông) với sự pha trộn giữa Phật giáo và Ấn giáo. Đồng thời, cũng có sự tập trung của dân tộc Chăm với nhiều ngành nghề khác nhau, như trồng rẫy, giáo dục, kinh doanh, tu sĩ…
Một đặc trưng riêng của người Khơme trong vùng đất này là cây Thốt Nốt. Đây là một loại cây không có nhánh, giống như cây dừa nhưng với thân cao hơn thân dừa và lá xòe tán tròn rộng giống lá cọ.
Cây Thốt Nốt trồng ra quả quảy, mỗi trái có kích thước như trái dừa. Hình tròn trịa, không nhọn và vỏ màu tím sậm như cà tím. Để lấy trái, bạn phải sử dụng dao để cạy từng múi nhỏ và lấy phần cơm, giống như cơm trái dừa.
Khác hẳn với những loại trái khác, cơm Thốt Nốt không thể ăn không vì Thốt Nốt không có nước như Dừa nước. Người ta lấy nước Thốt Nốt bằng cách dùng ống tre đã thông ruột thành 1 ống dài. Đầu trên chẻ ra kẹp vào nhiều cuống hoa Thốt Nốt đã cắt đoạn đầu rồi buộc nylon để cho nước trong cuống hoa chảy rỏ theo ruột ống tre treo bên dưới.
Thốt Nốt là một loại cây mà cần khoảng ba đến bốn chục năm để trổ quả và cao đến khoảng 20 thước. Khi cây trổ bông vào mùa nắng, người ta leo lên thân cây để lấy dịch. Họ cắt một khúc tre, loại bỏ những ống tre bị hong và đeo sau lưng. Sau đó, họ chuyền những ống tre đó sang ngọn cây khác và leo xuống đất. Rạng sáng hôm sau, họ leo lên lấy những ống tre đầy dịch Thốt Nốt để mang về nhà.
Nếu cắt vào chiều tối và để suốt đêm, các bạn sẽ có khoảng một lít nước có vị ngọt và thơm. Lấy xong phải dùng ngay vì đến chiều nước sẽ chua. Do nước tiết ra rất chậm nên người bán thường ăn gian pha thêm nước. Nước Thốt Nốt này sẽ dùng chung với cơm trái Thốt Nốt và đá lạnh sẽ cho ra 1 hương vị thơm ngon lạ lùng rất riêng. Nếu không có thứ nước này thì trái Thốt Nốt xem như không ăn gì được vì nó nhạt thếch.
Ở Thất Sơn, xã Vĩnh Trung, huyện Tịnh Biên ai lại chẳng biết ông già Khmer Chau Dong, cho dù nhà ông nằm sâu trong xóm nhưng ai cũng biết đó là ông già khiếm thị có tài leo thốt nốt. Người sáng mắt cả ngày trèo lấy nước thốt nốt được chừng 20 cây là cùng, còn như ông Dong trèo được tới 25 cây. Ông chí thú làm ăn đến nỗi đêm xuống vẫn còn ngồi lọ mọ tuốt trên ngọn cây cao. Năm đó, ông Dong đã bước qua tuổi 54, sức khỏe yếu dần. Trong lúc bà Sanh đi lượm củi thì ông Dong đi lấy nước thốt nốt. Lên đến ngọn cây cao chừng 20 m, vừa đặt chân lên nấc thang treo lủng lẳng thì thang gãy, ông ngã xuống đất chết tại chỗ. 40 năm trèo thốt nốt và cuối cùng tử nạn bên cây thốt nốt.
Bạn nhìn hai bên đường có khá nhiều quán xá bán Thốt Nốt lạnh giải khát. Bạn nên ghé vào 1 quán có vườn nhà trồng toàn là Thốt Nốt để bảo đảm nước Thốt Nốt là nguyên chất. Chủ quán sẽ đem lên ly Thốt nốt trộn đá (ko có đường), tô thốt nốt thêm, chai nước suối 1/2 L nước Thốt Nốt. Mở nắp chai nước suối nhỏ chế thứ nước đục đục như nước cơm vo hay gần giống với nước tỏi nhân điện vào ly Thốt nốt. Quậy sơ sơ rồi để 1 lát cho cơm Thốt nốt ngấm nước đó.
Nước Thốt Nốt được hòa trộn với cơm Thốt Nốt tạo ra một vị mềm dẻo và ngọt nồng. Vị thơm của nước đặc trưng và không tìm thấy ở bất cứ đâu trong thành phố. Nước lạnh tinh khiết có vị ngọt thanh hơn so với nước dừa, có mùi hoa rừng tơi, và cơm Thốt Nốt dòn mềm và ngon hơn cả thạch.
Cây Thốt Nốt cần tối thiểu 40 năm mới có thể thu hoạch được trái và nước. Để có được Thốt Nốt chất lượng tốt nhất, cần phải chờ đến 100 năm. Nhiều cây Thốt Nốt mọc rộng rãi ở vùng Thất Sơn Bảy Núi, và những trái tốt nhất được thu hoạch sau tết đến hết mùa hè.
Thốt Nốt có nhiều cách chế biến như uống nước đá, chế biến thành quà tặng, luyện thành đường Thốt Nốt. Ngoài ra, vùng Thất Sơn còn có nhiều sản phẩm đặc trưng từ Thốt Nốt như bánh Thốt Nốt, bánh bò Thốt Nốt, gỏi Thốt Nốt, chè Thốt Nốt.
