Tại vùng miệt vườn sông nước của miền Tây Nam bộ, chuột đồng chiếm tỷ lệ lớn nhất và phổ biến hơn so với các loại chuột khác. Chúng chủ yếu ăn lúa, gạo, và hoa màu theo mùa sản xuất của nông dân. Chuột đồng ở miền Tây có hai loại: chuột cơm và chuột cống nhum. Thịt chuột được coi là món ăn khoái khẩu của người miền Tây Nam bộ và bất kỳ ai nếm thử một lần.
Trong mùa săn chuột, nông dân thường tổ chức các buổi săn bắt chuột, vừa để bổ sung cho bữa cơm gia đình, vừa giới thiệu món ngon miệt vườn cho bạn bè, đồng thời giảm số lượng chuột để bảo vệ mùa màng. Thời điểm thú vị nhất là khi nông dân cắt lúa trên ruộng. Họ cắt lúa thành những vòng tròn, đào hang nhỏ và tạo ra đống lúa giả làm bẫy hiệu quả để bắt chuột. Ngoài ra, người ta còn dùng lưới bao trùm bên ngoài để chuột không chạy thoát, sau đó một hoặc hai người chui vào bên trong để bắt chuột.
Thịt chuột là món ăn dân dã hấp dẫn và đặc sản của miệt đồng. Có người ví nó như món thịt nai đồng bằng. Đối với người dân nông thôn, những món ngon dễ làm từ chuột đồng bao gồm chuột nướng tươi, chuột luộc cơm mẻ, chuột hấp cơm, và chuột khìa. Hiện nay, tại các nhà hàng, thịt chuột được chế biến thành nhiều món ăn cao cấp và sang trọng. Khách du lịch từ xa đến miền Tây thường thích thú và khen ngợi hương vị hấp dẫn của chuột đồng sau khi nếm thử. Một số món ăn từ chuột đồng gồm:
Chuột quay lu (nướng lu)
Món chuột quay lu (hay nướng lu) là một món ăn hấp dẫn và dễ chế biến. Đầu tiên, làm sạch lông chuột, sau đó gài vào móc sắt và cho vào lu mái đầm (loại lu ba vú), đậy kín nắp. Lu được đặt trên một lớp gạch cao khoảng 2 tấc và trét đất sét kín, chỉ chừa một lỗ nhỏ để cho than vào. Quá trình quay mất khoảng 45 phút.
Sau 30 phút, mở nắp lu và trở chuột để chín đều. Khoảng 10 phút sau, hương thơm của thịt chuột đồng quê lan tỏa, khiến người thưởng thức cảm thấy hứng thú. Khi thịt chín, phết lên một lớp nước sốt để cho cả mặt trong và mặt ngoài trở nên bóng và vàng ươm.
Khi dùng món này, nên kết hợp với rau càng cua trộn giấm và cà chua, chấm vào nước mắm giằm xoài sống. Món chuột quay lu thưởng thức cùng rượu thuốc hay rượu mật ong sẽ càng tăng thêm hương vị đặc trưng.
Chuột nướng chao
Món chuột nướng chao được chế biến bằng cách lột da chuột, bỏ hết xương quanh cổ, bên nách, háng và chỉ giữ lại bộ phận lòng và gan. Thịt chuột được ướp với hỗn hợp ngũ vị hương, tiêu, ớt, sả, đường và bột ngọt để thấm đều gia vị.
Sau đó, chuột được nướng trên lửa than hồng trong khoảng 10 phút. Khi chuột đã chín vàng, giòn rụm, chao bóp nhuyễn và trộn ít mỡ heo rồi thoa đều lên thân chuột. Chao được nhấn nhá và trở đi trở lại lên mình chuột cho đến khi hỗn hợp chao phủ đều lên toàn bộ thịt chuột.
Món chuột nướng chao là một món ăn kỳ lạ đầy hấp dẫn mà các thực khách sành điệu khó có thể quên.
Chuột xào lăn
Món chuột xào lăn được chuẩn bị bằng cách làm sạch chuột, sau đó chặt thành 4-6 miếng tùy thuộc vào kích cỡ chuột. Thịt chuột được ướp với cà ri, ngũ vị hương, sả và ớt.
Tiếp theo, mỡ được đổ vào chảo và phi hành tỏi. Thịt chuột được cho vào chảo và xào đều. Khi thịt đã chín, nước cốt dừa được rưới vào và giảm lửa để cho nước cốt dừa thấm đều vào thịt.
Món chuột xào lăn được ăn nóng kèm với rau thơm và chuối cây xắt mỏng.
Chuột xào lá cách
Món chuột xào lá cách được chuẩn bị bằng cách sau khi làm sạch chuột, đem bằm nhuyễn và ướp với cà ri, tỏi, sả, đậu phộng rang vàng đâm nhỏ, và các gia vị vừa ăn.
Sau đó, mỡ hành và tỏi được khử để cho thịt chuột vào xào khô. Khi thịt đã chín, lá cách xắt nhuyễn được thêm vào trộn đều. Món ăn được bày ra trên đĩa và ăn nóng kèm với bánh tráng nướng xúc. Khi ăn, ta cần nhai từ từ để cho tất cả các thành phần hòa quyện với nhau.
Chuột nấu canh chua
Món chuột nấu canh chua là một đặc sản ở miền Tây. Sau khi làm sạch chuột, thịt được chặt thành miếng và chiên cho đến khi vừa vàng.
Nước dùng được lấy từ trái giác nấu chín và được nêm nếm với nước chua và ngọt cho vừa ăn, cùng với ngò gai, ớt xắt khoanh và các loại rau như bắp chuối hoặc chuối cây xắt mịn, rau đắng, cù nèo và rau mác rửa sạch xếp ra thau hoặc rổ.
Sau đó, nồi được đặt lên lò than chính giữa để đun nước chua sôi bùng, cho thịt chuột và rau vào nồi và ăn tới đâu thì để tới đó. Muối ớt hoặc nước mắm nguyên chất dầm ớt hiểm có thể được dùng để chấm khi ăn kèm với rượu và trò chuyện cùng gia đình và bạn bè.
Chủ nhà sẽ châm hết dĩa thịt chuột này đến khi rổ rau khác được sắp xếp lên bàn. Đợt nước chua này cạn đến đợt nước chua khác để cho thực khách thưởng thức món ăn đặc biệt này.
Chuột xào lá mãng cầu gai
Trên đồng khi mưa hay nắng, cây mãng cầu gai mọc rậm rạp và đâm chồi nẩy lộc, người miền Tây thường chế biến món thịt chuột xào lá mãng cầu. Thịt chuột được bằm nhuyễn, lá mãng cầu rửa sạch và xắt nhỏ, sả băm nhuyễn.
Dùng mỡ phi cho vàng rồi thêm thịt chuột vào xào đến khi săn lại, nêm nước mắm, đường và bột ngọt để gia vị thấm đều. Xào đều tay cho thịt chuột khô và vàng, xúc ra dĩa. Mỡ chuột còn lại trong chảo được dùng để xào lá mãng cầu đến khi chín khô, sau đó cho thịt chuột vào xào chung cho đến khi lá mãng cầu có màu vàng rồi nhắc xuống.
Mùi thơm béo của thịt chuột hòa quyện cùng mùi nồng gắt của lá mãng cầu, khi chấm với nước mắm Phú Quốc nguyên chất dầm ớt hiểm sẽ tạo nên hương vị đặc trưng. Món thịt chuột xào lá mãng cầu là món ăn độc đáo, kết hợp với rượu đế. Một số người cho rằng món ăn này rất tốt cho hỗ trợ điều trị bệnh sốt rét.
Chuột kho rau răm
Trên bàn ăn không thể thiếu món mặn, và món kho thường được sử dụng để là món chính cho bữa ăn. Chuột kho rau răm là một trong những món đặc sản của địa phương.
Sau khi làm sạch, chuột được chặt thành miếng và ướp với củ hành đỏ, muối, bột ngọt để thấm gia vị. Sau đó, thịt chuột được xào để săn lại và thấm đều gia vị trước khi cho nước dừa vào nấu kho cho sắc kẹo lại. Rau răm được cắt khúc và thêm vào xào cho đến khi khô nước
Món ăn được múc ra dĩa với màu đỏ tươi của nước dừa và màu nâu của rau răm chín dính vào thịt chuột, tạo nên mùi thơm ngon hòa quyện giữa vị mặn, ngọt và nồng của rau răm. Chuột kho rau răm là món ăn đặc biệt và khó quên khi thưởng thức.
Khô chuột, mắm chuột
Chuột là một nguồn thực phẩm quen thuộc của nhiều người dân trong vùng. Tuy nhiên, có những năm chuột bắt được quá nhiều, dư thừa không ăn hết nên bà con đã nghĩ ra cách để dự trữ và sử dụng lâu dài.
Ban đầu, họ làm sạch chuột, trộn muối và sả để làm mặn, sau đó chiên hoặc nướng để dùng làm món ăn dài ngày. Tuy nhiên, sau 10-15 ngày, chuột mất chất lượng và thịt bị bở. Sau đó, họ ướp chuột trong muối và sả, và phơi khô nhưng chỉ ăn được trong vòng 10-15 ngày do chuột có nhiều mỡ không thể để lâu.
Cuối cùng, họ đã nghĩ ra cách làm mắm chuột bằng cách trộn thính và đường vào, để lâu thịt chuột sẽ đỏ thơm giống như mắm cá. Mắm chuột có thể chiên để dùng làm món ăn rất ngon.
Chuột khìa nước dừa
Món chuột khìa nước dừa yêu cầu nhiều gia vị như đường, tương, chao, xả, tỏi, tiêu, ớt, và chủ yếu là nước cốt dừa. Thịt chuột cần được chặt thành miếng to và ướp với tỏi, tiêu, xả, cà ri trong khoảng 60 phút để gia vị thấm đều.
Sau đó, cho thịt chuột vào chảo đã phi tỏi và xào cho đến khi săn lại. Tiếp theo, đổ nước cốt dừa vào và đun lửa nhỏ liu riu cho đến khi nước cạn và thịt chuột chuyển sang màu vàng sánh giống màu hổ phách. Món đặc sản này khi ăn kèm với tương hột xay nhuyễn pha với nước cốt dừa sẽ cực kỳ hấp dẫn.
Chuột nướng mỡ chài
Món chuột nướng mỡ chài yêu cầu sử dụng thịt đùi chuột ngon nhất, chủ yếu là phần nạc để khi đắp mỡ chài lên nướng, thịt sẽ phồng lên và mỡ chảy tươm ra, thấm từ bề ngoài vào bên trong. Các gia vị ướp bao gồm tương hột, tiêu, tỏi, ngũ vị hương và cần thêm tiêu hột khô. Thịt chuột cần được nướng trong khoảng 30 phút, sau đó dùng lụi tre hoặc lụi dây chì để nướng lại. Để tăng độ thơm và đánh tan mùi chuột, rưới thêm một ít rượu vào món ăn, tạo ra hương vị cay đặc trưng.
Chuột nướng rơm
Món chuột nướng rơm được chế biến bằng cách sắp xếp chuột lên một lớp đất, sau đó phủ rơm lên và đốt cháy. Khi thui xong, lột da, mổ bụng và loại bỏ ruột, chỉ giữ lại hai lá gan. Tiếp tục nướng chuột trên đống rơm còn lửa than cho đến khi thịt chuột chuyển sang màu vàng. Mùi thơm của mỡ chuột quyện theo làn gió khiến cho món ăn hấp dẫn hơn.
Để thưởng thức, đặt chuột nướng trên miếng lá chuối đã chuẩn bị, dùng tay xé thịt chuột và chấm vào muối ớt. Khi nhai, thịt chuột giòn tan và hòa quyện với vị cay mặn của muối ớt, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực lý thú.
Chuột đồng xào củ kiệu
Món chuột đồng xào củ kiệu là món ăn đơn giản. Đầu tiên, đập đầu chuột cho chết, sau đó dùng nước sôi cạo sạch lông (một số nơi có thể thui chuột). Tiếp theo, móc ruột bỏ, giữ lại gan và tim, cắt bỏ đầu, chặt thịt chuột thành miếng nhỏ cỡ hai ba ngón tay tùy theo kích cỡ chuột. Ướp thịt chuột với gia vị, tiêu, tỏi, bột ngọt, ít muối và nước mắm ngon cho thơm. Chuẩn bị củ kiệu tươi, làm sạch và cắt gọn.
Đặt chảo lên bếp nóng, cho khoảng một muỗng canh mỡ heo, phi sả và tỏi cho thơm, rồi thêm thịt chuột vào xào. Khi thịt chuột chuyển sang màu tái, cho củ kiệu vào và tiếp tục xào. Khi củ kiệu chín mềm, gắp thịt chuột ra dĩa và rắc thêm tiêu lên trên. Món chuột xào củ kiệu ăn kèm với nước tương giằm ớt xanh sẽ rất hấp dẫn. Đây là món nhậu mà nhiều người sành ăn rất yêu thích!
Sưu tầm
