Nói đến U Minh, ta không thể bỏ qua rừng tràm, loại rừng chiếm đa số diện tích của miệt rừng này. Vào mùa khô, tràm nở hoa trắng xóa, thu hút ong từ khắp nơi tới đây để hái mật thỏa thích.
Người dân U Minh đã có nhiều kinh nghiệm trong việc gác kèo cho ong xây tổ. Việc này yêu cầu khéo léo và nhiều kinh nghiệm. Kèo là một nhánh cây tràm có nhiều cành non tua tủa. Người thợ rừng chọn một cây tràm thích hợp và có ít nhiều bóng nắng rọi vào để gác kèo, sau đó cắt một đoạn chừng vài mét. Con ong cũng kén chọn nơi xây tổ, nó thích nơi không quá ẩm thấp và không quá rợp bóng cây, vì chỗ ẩm thấp sẽ khiến mật có vị chua.
Sau khi gác kèo, người thợ rừng sẽ làm sạch những nhánh cây xung quanh kèo để khi lấy mật không bị vướng víu. Kèo nên được gác trước mùa hoa tràm nở, thường vào khoảng tháng mười, tháng mười một âm lịch. Những cơn mưa muộn sẽ rửa sạch dấu vết, và kèo cũng đủ thời gian khô trước khi ong đến xây tổ. Nếu chiếc kèo nào có dấu vết khả nghi, đàn ong sẽ tránh xa kèo đó. Sau khi ong xây tổ, người chủ chỉ cần đợi tới lứa ong già, rồi thăm nom và lấy mật mang về.
Ở địa phương này, “đi ăn ong” có nghĩa là vào rừng lấy mật từ tổ ong. Hoạt động này thu hút nhiều người tham gia vì vừa hấp dẫn vừa thú vị. Trước khi vào rừng, người tham gia phải chuẩn bị cây đuốc bằng lá dừa khô, nhúng nước hơi ướt để tạo ra nhiều khói làm cho ong ngạt thở và bay tản đi.
Sau khi đến địa điểm, người thợ rừng sẽ trèo lên cây và đốt đuốc phía trên đầu gió để tạo khói. Khi ong bị ngạt thở và bay tản đi, người thợ sẽ sử dụng con dao nhọn xăm thông tổ ong để lấy mật chảy ra. Người đứng phía dưới sẽ hứng mật bằng một chiếc thùng nhựa được gọi là “thúng ong”. Mật ong nguyên chất sẽ chảy ra đến khi hết mật mới dừng lại.
Sau khi lấy hết mật, tổ ong chỉ còn lại ong non và cái xác tổ ong gọi là “mứt”. Mứt sẽ được cạy ra, lấy hết ong non và trộn với bắp chuối, rau răm, lạc để làm món gỏi thơm ngon. Cảnh tượng tổ ong trống trải trông thật lạ mắt với các lỗ hình lục giác đều đặn chứa đầy ong non.
Việc ăn ong không phù hợp có thể làm mặt sưng đỏ và cảm thấy ngứa ngáy khó chịu, nhưng chỉ vài giờ sau sẽ hết. Trong dịp này, khách xa đến thăm nhà đều được chủ nhà thết đãi một bữa ong non chấm với mật ong, được xem là món ăn mật ngon nhất.
Chủ nhà bày ra một tấm ong non trên chiếc mâm nhôm và một bình mật ong nguyên chất, rồi khách tự tay múc mật vào chén và cắt tầng ong non thành từng miếng như cắt bánh ga-tô để chấm vào mật. Tiếp tục ăn ong và húp mật cho đến khi thấy ngán. Sau khi ăn ong xong, bạn sẽ cảm thấy ngủ gục. Đừng lo, hãy nằm ngủ một chút và bạn sẽ tươi tắn hơn.
Sau khi gỡ hết ong non, người ta đem cái mứt cho vào chảo nấu cho chảy ra thành sáp ong để dùng hoặc bán. Sáp nấu chảy được đổ vào nhiều chén để đông đặc gọi là bánh sáp, và hai bánh sáp được úp lại thành đôi gọi là nan sáp. Một tổ ong thông thường cho 3-5 lít mật, còn tổ ong được mùa và thuộc loại to nhất có thể chứa đến 10 lít.
Mỗi thợ rừng sau mùa gác kèo có thể thu được hàng trăm lít mật. Mật ong U Minh mang hương vị đặc biệt của hoa tràm nổi tiếng. Loại mật này trong và vàng như nước cam, có thể để lâu năm không đổi màu và không bị biến chất, đặc biệt là không bao giờ đọng chất đường. Mật ong là đặc sản quý giá nhất của rừng U Minh, được nhiều người tiêu dùng tin tưởng và yêu thích.
