Cơn mưa đồng bằng đã ngập ruộng đồng, khởi đầu chu kỳ sinh sôi nảy nở mới. Tại đồng bằng sông Cửu Long, một năm được chia làm hai mùa rõ rệt: mưa và nắng. Mùa mưa nặng hạt đánh dấu thời điểm ếch đồng ra khỏi hang đẻ trứng.
Ếch không thể tự đào hang, chúng lẩn vào hang cua để tránh hạn và uống nước bọt của cua để sống qua mùa khô. Khi mưa lớn, nước ngấm vào đất, cua lên đồng tắm mát. Tối đến, ếch cũng ra ngoài ngắm mây trời, tìm “bạn tình” để duy trì nòi giống. Đây cũng là thời điểm dân quê đi bắt cua đồng và ếch đồng trong mùa mưa đầu.
Chỉ có cơn mưa đầu mùa khiến ếch mải mê tìm bạn tình, kêu lên quên cả nguy hiểm xung quanh. Câu nói “Con ếch chết vì cái miệng” quả thực không sai. Khi những cơn mưa đầu tiên báo hiệu mùa mưa dài, tiếng ếch kêu vang “quệt, quệt” trong hang. Lúc này, người dân chuẩn bị dụng cụ như giỏ, đèn (đèn bình ắc quy, đèn lồng) và “ếch mồi” (ếch đực dùng để dụ ếch cái ra khỏi hang), để săn bắt những con ếch mềm mại – báu vật của đồng quê.
Ngày xưa, trước khi có đèn bình ắc quy, người ta dùng đèn lồng để bắt ếch, đó là cây đèn cốc đặt trong lồng để mang theo khi đi săn. Thời ấy, ếch rất nhiều, khi mưa rơi, tiếng kêu ếch vang đến nỗi không thể ngủ. Khi đi bắt, người ta thậm chí còn vô tình đạp lên chúng. Họ bắt ếch và cho vào giỏ hoặc bao chỉ xanh (bao được dệt từ dây bố, dây đai). Ở những nơi có nước sâu, người ta mang chài cá để bắt ếch, có khi chài được hàng chục con.
Điều thú vị nhất trong việc bắt ếch đồng là dùng ếch mồi để nhử chúng mà bắt. Công việc này chỉ dành cho những người bắt ếch có kinh nghiệm. Trong những ngày mưa nhẹ, khi nghe tiếng ếch kêu, họ tìm hang ếch và đào để bắt chúng, thay vì dùng cây móc bằng mây vì sợ làm chết ếch mồi. Con ếch mồi được giữ cẩn thận trong chỗ kín, không được uống quá nhiều nước vì nếu no nước, chúng sẽ không kêu.
Chiều tối, khi mưa ngập các bờ ruộng, người ta đi tìm bãi ếch và đánh dấu nơi để dùng ếch mồi bằng cách cột cái bao vào cây hoặc giỏ đựng ếch, tránh tranh chấp với người khác. Sau nửa đêm, khi tiếng kêu của ếch mồi vang lên, những con ếch cái cũng bắt đầu kêu “tục, tục” để rủ bạn tình đến gần, và họ bắt ếch thành từng cặp.
Nhiều con ếch to như bãi phân trâu có thể nằm yên, không thể nắm hết trong một bàn tay. Điều đặc biệt là khi ếch giao phối, chúng trở nên dạn dĩ, mọp sát vào đất vì đang trong quá trình giao phối và bị ánh đèn pha vào mắt không thể nhảy đi. Những con ếch giao phối lâu sẽ đẻ trứng dày trên mặt nước, tạo ra dấu hiệu giúp người ta bắt chúng. Người bắt ếch mồi cần có kinh nghiệm và kiên trì. Nếu trời có trăng, họ phải đợi trăng lặn thì mới có nhiều ếch ra ngoài.
Khi bắt ếch mồi, cần chú ý để tránh bị những kẻ trộm ếch lấy mất giỏ ếch của mình, nên đôi khi phải bật đèn kiểm tra. Có người bắt được cả vài chục ký ếch trong mùa mưa đầu. Sáng hôm sau, chợ đầy những con ếch vàng ươm, đen trũi được buộc trong những sợi dây thành từng chùm, trông rất hấp dẫn. Người mua đem ếch về chế biến thành các món ăn ngon như xào sả ớt, nấu cà ri, hay um lá nhào. Nồi ếch xào trứng thơm ngon, bởi vì ếch hấp thụ dinh dưỡng từ phù sa ruộng và sự mát mẻ của nước mưa. Thịt ếch mềm, ngọt kết hợp cùng hương thơm của sả và vị cay của ớt tạo nên hương vị đậm đà của đồng quê.
