Hoàng Thanh Tâm, sinh ngày 14/04/1960 tại thành phố Sài Gòn, là con thứ năm của ông Hoàng Cao Tăng – người từng giữ chức vụ Giám đốc Đài phát thanh Pháp Á (RADIO FRANCE ASIE). Nhờ công việc này, cha của nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm đã có nhiều đóng góp quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển âm nhạc Việt Nam trong thập niên 50 và 60.
Hoàng Thanh Tâm là một trong những nhạc sĩ trẻ nổi bật nhất phát triển sau năm 1975 tại hải ngoại. Trong thập niên 1980, tại hải ngoại, một số ca khúc mang phong cách tương tự như các tác phẩm của Ngô Thụy Miên, Vũ Thành An và Từ Công Phụng xuất hiện, gồm các bài hát như Tháng 6 Trời Mưa, Lời Tình Buồn, Trả Lại Thoáng Mây Bay, Đời Còn Vang Bước Em… của tác giả Hoàng Thanh Tâm.
Trong thời gian giữ chức, ông đã tổ chức nhiều cuộc thi tuyển chọn ca sĩ và nghệ sĩ trong lĩnh vực thi ca, tân nhạc, cổ nhạc… để tìm kiếm những tài năng cho nền nghệ thuật sân khấu nước nhà. Chính ông đã phát hiện và giúp đỡ nhiều nghệ sĩ nổi tiếng trong các lĩnh vực khác nhau, ví dụ như ca nhạc sĩ Duy Khánh, nghệ sĩ đa dạng Hùng Cường, nghệ sĩ Tùng Lâm, Vân Hùng, Bích Thủy, ca sĩ Thanh Vũ, ca sĩ Băng Tâm, ca sĩ Minh Trang (vợ của cố nhạc sĩ Dương Thiệu Tước), thành lập ban nhạc thiếu nhi Tuổi Xanh của bà Kiều Hạnh, trong đó có ca sĩ Mai Hương, v.v… Ông cũng đã giúp đỡ nhạc sĩ Phạm Duy và ban hợp ca Thăng Long với Hoài Bắc Phạm Đình Chương, ca sĩ Thái Thanh… và tạo điều kiện cho họ biểu diễn cũng như lan tỏa những sáng tác của họ khi họ mới đến miền Nam.
Tên thật của nhạc sĩ là Hoàng Thanh Tâm. Anh tự học âm nhạc qua sách báo và đã biết chơi đàn guitar từ nhỏ. Anh bắt đầu sáng tác nhạc khi mới 13 tuổi tại Sài Gòn với bài thơ “Cô Hái Mơ” của thi sĩ Nguyễn Bính, và hoàn thiện tác phẩm này tại Canberra, Úc vào năm 1987, sau khi phát hành album đầu tiên “Tình Khúc Hoàng Thanh Tâm” với chủ đề “Lời Tình Buồn” tại Hoa Kỳ năm 1986. Bài hát đầu tiên anh sáng tác ở hải ngoại là “Trả Lại Thoáng Mây Bay”, đã được ca sĩ Lệ Thu trình bày lần đầu tiên trong album “Thu Hát Cho Người” do chính Lệ Thu sản xuất năm 1982.
Sau khi tốt nghiệp trung học tại trường Pétrus Ký, nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm rời Việt Nam đến đảo Pulau Bidong, Malaysia và được tổ chức từ thiện Caritas bảo lãnh sang Bỉ năm 1979. Tại đây, anh đã theo học ngành Tin học tại Đại học Bruxelles trong 3 năm trước khi di cư sang Úc vào năm 1982 và định cư tại đây cho đến nay.
Trong 3 năm sống tại Bruxelles, Hoàng Thanh Tâm đã sáng tác nhiều ca khúc về nỗi nhớ quê hương, tình yêu chưa thành, và nỗi cô đơn trên đất khách. Các tác phẩm tiêu biểu bao gồm: “Trả Lại Thoáng Mây Bay”, “Đêm Tha Hương”, “Dáng Xưa”, “Xuân Mơ”, “Đêm Hoàng Lan” (phổ thơ Trần Dạ Từ), “Lời Cho Người Tình Xa”, “Tìm Em”, v.v…
Khi đến Úc năm 1982, nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm đã sống 6 năm tại thủ đô Canberra. Trong giai đoạn này, anh tiếp tục sáng tác nhiều tình khúc, cũng như phổ nhạc cho nhiều bài thơ nổi tiếng của các thi sĩ thời tiền chiến và cận đại, như “Tháng Sáu Trời Mưa” & “Cần Thiết” của Nguyên Sa, “Áo Trắng” & “Buồn Đêm Mưa” & “Tự Tình” của Huy Cận, “Ngập Ngừng” (Em Cứ Hẹn) của Hồ Dzếnh, “Đây Thôn Vỹ Dạ” & “Giọt Lệ Tình” của Hàn Mặc Tử, “Một Mùa Đông” của Lưu Trọng Lư, “Đêm Trăng” của Xuân Diệu, “Một Tháng Giêng” (Đêm Hoàng Lan) & “Tình Tự Mưa” của Trần Dạ Từ, và hoàn thiện bài thơ “Cô Hái Mơ” của Nguyễn Bính.
Sau khi đến Mỹ năm 1986 để sản xuất album đầu tay “Lời Tình Buồn” và album thứ hai “Khúc Nhạc Sầu Cho Em” năm 1987 do trung tâm Giáng Ngọc của Lê Bá Chư phát hành, anh trở về Úc và chuyển đến số ngự tại Sydney từ năm 1988.
Từ khi chuyển đến Sydney, Hoàng Thanh Tâm đã tiếp tục sự nghiệp âm nhạc của mình, sáng tác thêm nhiều tình khúc đầy cảm xúc và phổ nhạc cho những bài thơ nổi tiếng của các thi sĩ. Những tác phẩm của anh không chỉ được đón nhận tại Úc, mà còn lan tỏa khắp cộng đồng người Việt hải ngoại trên toàn thế giới.
Tài năng và đóng góp của nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm trong lĩnh vực âm nhạc Việt Nam không chỉ giúp phát triển nền âm nhạc trong cộng đồng người Việt tại Úc, mà còn mang đến những giai điệu tình khúc Việt Nam đến với bạn bè quốc tế.
Khi trở lại Hoa Kỳ năm 1988 để thực hiện album thứ ba “Tháng Sáu Trời Mưa” và album CD “Đêm Hoàng Lan” phối hợp cùng trung tâm Diễm Xưa của chị Thái Xuân, Hoàng Thanh Tâm đã có dịp gặp gỡ nhà thơ Nguyên Sa và Du Tử Lê. Sau chuyến đi này, anh cùng thi sĩ Du Tử Lê trở về Úc để tổ chức đêm thơ và nhạc Du Tử Lê & Hoàng Thanh Tâm tại hai thành phố lớn, Sydney và Melbourne. Từ mối quan hệ sâu sắc này, Hoàng Thanh Tâm đã sáng tác thêm ba tình khúc dựa trên ba thi phẩm của thi sĩ Du Tử Lê, bao gồm:
- “Trong Tay Thánh Nữ Có Đời Tôi” (Hạnh Phúc Buồn)
- “Còn Thơm Tay Quý Phi” (Tay Ngọc)
- “Vì Em Tôi Đã Làm Sa Di” (Kinh Tình Yêu)
Các nhạc phẩm này đều được đưa vào 3 album CD tình ca Hoàng Thanh Tâm số 4, 5, 6 do trung tâm Giáng Ngọc và Làng Văn phát hành vào năm 1993. Sau nhiều hoạt động văn nghệ không ngừng nghỉ tại Hoa Kỳ, nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm đã thành lập một trung tâm băng nhạc tại Sydney mang tên Hoàng Thanh Tâm Enterprises, và đại diện cho trung tâm Asia của nhạc sĩ Anh Bằng tại Úc Châu cho đến năm 2002. Nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm hiện đang định cư tại Sydney, Úc Châu, nhưng kể từ năm 2003, anh đã trở về sống cùng gia đình tại Sài Gòn và vẫn tiếp tục công việc sáng tác của mình. Hoàng Thanh Tâm dự định sẽ phát hành một album gồm những sáng tác mới nhất của anh tại Việt Nam trong thời gian sắp tới.
Nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm đã sáng tác hơn 60 ca khúc, phần lớn là những bản tình ca viết dựa trên tâm sự của chính mình, chưa kể một số ca khúc nói về nỗi buồn thân phận của những người phải rời bỏ quê hương. Hoàng Thanh Tâm luôn mang một nỗi ám ảnh về một cõi đi về của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, điều này thể hiện rõ nét trong những nhạc phẩm của anh như: “Như Mây Lênh Đênh”, “Lời Cho Người Tình Xa”, “Một Cõi Tình Xa”, “Xuân Mơ”, “Hãy Cho Nhau Tình Yêu”, “Hồn Khói Thuốc” và nhiều ca khúc khác.
Thông qua những nỗ lực đóng góp tài năng và trí tuệ của nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm cho nền âm nhạc hải ngoại suốt hơn một phần tư thế kỷ, anh đã tạo ra nhiều nhạc phẩm đã trở thành phần không thể thiếu trong lòng người Việt ở trong nước và hải ngoại. Thi sĩ Du Tử Lê đã dành cho người nhạc sĩ mang họ Hoàng danh hiệu “Con tiểu Phượng Hoàng của nền âm nhạc Việt Nam tại hải ngoại” như một lời khen ngợi ưu ái.